نگاهی به خودروهای کلاسیک شگفت‌انگیز در کوبا

بیش از 50 سال پیش، ایالات‌متحدهٔ آمریکا تحریمی تجاری را علیه کشور کوبا اعمال کرد که فروش تمامی محصولات ساخت آمریکا، ازجمله خودرو را به این کشور ممنوع نمود. این تحریم برای اولین بار در سال 1958 به اجرا گذاشته شد و بعدازآن در سال 1960 توسط پرزیدنت جان اف کندی به منع صادرات تمامی اشیاء و اقلام به‌جز غذا و تجهیزات پزشکی افزایش پیدا کرد. این تحریم به‌عنوان تلاشی برای پایان دادن به حکومت سرکوبگر و کمونیستی کوبا اعمال شد اما با کناره‌گیری فیدل کاسترو از قدرت در سال 2006 و انتقال آن به برادر کوچکش رائول کاسترو، زمینهٔ تغییر اوضاع فراهم شد. وی در سال 2008 رسماً به‌عنوان رئیس‌جمهور کوبا انتخاب شد و قول داد که محدودیت‌های حاکم بر زندگی کوبایی‌ها را از میان بردارد.

در اولین قدم، رائول کاسترو برخی از مقامات دوران فیدل را برکنار کرد و سپس سرانجام در 14 آگوست سال 2015 با سفر جان کری، وزیر امور خارجهٔ ایالات‌متحده به کوبا، روابط این دو کشور پس از 54 سال از سر گرفته شد و سفارت آمریکا در کوبا هم بازگشایی شد. در مارس 2016 نیز باراک اوباما نخستین رئیس‌جمهور آمریکا بود که پس از 88 سال به کوبا سفر کرد. بدین ترتیب تحریم تجاری میان آمریکا و کوبا برداشته شد اما وسایل نقلیه‌ای چون خودروهای کلاسیک آمریکایی متعلق به دههٔ 50 میلادی هنوز در این کشور تردد می‌کنند.

با اعمال تحریم‌های تجاری از سوی ایالات‌متحده بر کوبا در دههٔ 50، زمان در این کشور متوقف شد چراکه صادرات تمامی وسایل نقلیهٔ ساخت آمریکا همچون دوچرخه، خودرو و کامیون به این کشور خاتمه یافت و مردم کوبا مجبور به استفاده از همان وسایل قدیمی شدند. وضعیتی که هنوز هم با وجود رفع تحریم‌ها ادامه دارد و کوبایی‌ها همچنان از خودروهای کلاسیک دههٔ 50 آمریکایی استفاده می‌کنند که این امر به‌نوعی به نماد کوبا تبدیل شده و حتی یک جاذبهٔ گردشگری در این کشور محسوب می‌شود.

درنتیجهٔ این امر، گویا این جزیرهٔ کارائیب در گذشته متوقف شده است. ساختمان‌های فروریخته، خودروهای بسیار قدیمی و سگ‌های ولگرد یادآور فیلم‌های رترو و تاریخی هالیوودی هستند. تردد این وسایل در مکان‌هایی از کوبا مانند شهر هاوانا، احساسی مانند سفر به عقب در زمان را به وجود آورده‌اند. در این کشور همچنان می‌توان خودروهای کلاسیک واقعاً خیرهٔ کنندهٔ آمریکایی را در حال تردد دید؛ اما با مرگ اخیر فیدل کاسترو، رئیس‌جمهور سابق کوبا، همه‌چیز در این کشور در حال تغییر است.

از سال 2014 اتباع کوبایی اجازهٔ خرید خودروهای جدید و بروز را پیدا کردند البته با قیمت‌هایی بسیار بالا. بدین ترتیب در سال‌های اخیر گروه پژو-سیتروئن بیشتر از همیشه در کوبا خودرو فروخته است و خودروسازان آسیای شرقی نیز گام‌های بلندی در این کشور برداشته‌اند به‌گونه‌ای که خودروهای ساخت شرکت‌هایی چون جیلی، سانگ‌یانگ، ام‌جی و کیا در کوبا به‌عنوان تاکسی عرضه شده و همچنین اجاره داده می‌شوند. اینفینیتی هم به‌تازگی پس از بیش از 50 سال اولین خودروی ساخته شده در امریکا را در کوبا عرضه کرده است؛ بنابراین روند تغییر قوانین و مقررات تجاری تحت رهبری رائول کاسترو، به‌سرعت در کوبا ادامه دارد.

اما با وجود نوسازی قوانین تجاری این جزیره و عرضهٔ خودروهای جدید در آن، رانندگان کوبایی هنوز مجبور به استفاده از خودروهای قدیمی و ابداع روش‌های نوآورانه برای جلوگیری از ازکارافتادگی این خودروها هستند. زیرا قیمت خودروهای جدید در این کشور به دلیل تعرفهٔ واردات، بسیار بالا است و عمدهٔ اقشار جامعه توان خرید آن‌ها را ندارند. به همین دلیل رانندگان کوبایی خودروهای قدیمی خود را به تجهیزات جدیدی چون اگزوزهای اسپرت بزرگ‌تر، سیستم صوتی مدرن، چراغ‌های جلوی HID و… مجهز می‌کنند. همچنین قطعات دیگری مانند قطعات فنی هم به هر روشی که شده به ماشین‌ها خورانده می‌شوند.

اما همین خودروهای قدیمی آمریکایی هرساله گردشگران بسیاری را به کوبا جذب می‌کنند. در خیابان‌های این کشور کماکان خودروهای کلاسیک آمریکایی بی‌شماری دیده می‌شوند که بیش از نیم‌قرن عمر دارند. البته به دلیل اینکه در طول این نیم‌قرن، امکان واردات قطعات خودروها از آمریکا به کوبا فراهم نبوده است، بسیاری از کوبایی‌ها پیشرانه‌های اصلی V8 و حجیم خودروهای خود را با نمونه‌های چهار سیلندر دیزلی ژاپنی تعویض کرده‌اند که البته دود زیادی تولید می‌کنند.

در این ماشین‌ها اگر مثلاً یک آینهٔ جانبی بشکند، آینه‌ای از خودروهای دیگر با چسب یا پیچ بجای آن نصب می‌شود. چنین خلاقیت‌هایی در دیگر قسمت‌های خودروهای کوبایی هم دیده می‌شوند مانند نصب صفحه‌نمایش سرگرمی روی آن‌ها. برای حفظ صندلی‌ها نیز عمدتاً آن‌ها را با چرم وینیلی می‌پوشانند؛ بنابراین کوبایی‌ها به هر روشی که شده تلاش می‌کنند رابطهٔ طولانی نیم‌قرنی خود را با این خودروهای قدیمی و بعضاً پوسیده حفظ کنند اما اینکه چگونه تا به امروز این خودروها را به‌خوبی نگهداری کرده و همچنان قابلیت تردد و استفاده از آن‌ها را حفظ کرده‌اند، شگفت‌انگیز است.

دلیلی که هنوز هم بسیاری از رانندگان کوبایی این بیوک‌ها، شورلت‌ها، کادیلاک‌ها و فوردهای کهن‌سال را حفظ کرده‌اند این است که آن‌ها را از نقطهٔ A به نقطهٔ B برساند و البته اخیراً پول زیادی برای خرید خودروهای جدید پرداخت نکنند. بااین‌حال قطعاً طی 50 سال آینده این موضوع در کوبا تغییر خواهد کرد چراکه شخصیت این کشور به‌آرامی پذیرای فرهنگ غربی و رفتن به‌سوی زندگی قرن بیست و یکمی شده است؛ بنابراین اگر می‌خواهید کوبا را به این شکل سنتی و جالب ببینید، باید در حال حاضر به آنجا سفر کنید و قطعاً پشیمان نخواهید شد.