شهرزاد طریقتی: CVT یا Continuously Variable Transmission به معنی سيستم انتقال قدرت متغير است. اولين CVT در سال 1986 به ثبت رسید. تکنولوژی این نوع گیربکس در سالهای اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است تا آنجا که امروزه چندين کارخانه خودروسازی از جمله جنرالموتورز، آئودی، هوندا و نيسان از این تکنولوژی در خودروهای جدید خود استفاده کرده اند و برنامه تحقیقات گستردهای را هم برای بهبود بازده این نوع گیربکس در دستور کار دارند.
گیربکس CVT که اجازه تغییر دنده با نسبت دنده نامحدود بين بالاترين و پايينترين دنده را بدون گسستگی می دهد، از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: تسمه محکم فلزی يا لاستيکی ، پولی محرک ورودی ، پولی متحرک خروجی.
نقش پولی در گيربكس CVT . . .
هر پولی از دو مخروط با زاويه راس ٢٠ درجه که رودرروی يکديگر قرار دارند تشکيل شده، تسمهای در شيار بين دو مخروط قرار دارد که وظیفه انتقال قدرت بین دو پولی بر اساس دنده مشخص شده را دارد.
در صورت استفاده از تسمههای لاستیکی، از تسمه هايی با سطح مقطع V شکل استفاده می شود که افزایش اصطکاک بین پولی و تسمه را سبب خواهد شد. وقتي دو مخروط از هم فاصله بگيرند – يعني عرض پولی بيشتر شود – تسمه در شکاف پا يينتر می رود و شعاع تسمه حلقه شده دور پولی نیز کاهش می يابد. اما وقتی دو مخروط به هم نزديک می شوند – يعنی عرض پولی کاهش يابد – تسمه در شکاف بالاتر رفته و شعاع تسمه حلقه شده دور پولی افزايش می يابد.
گیربکس CVT مي تواند از فشار هيدروليکی يا نيروی گريز از مرکز و يا کشش فنر به منظور توليد نيروی موردنياز برای تنظيم دو نيمه پولی بهره بگیرد.
زماني که دو پولی عرض خود را نسبت به يکديگر تغييرمی دهند، بی نهايت نسبت دنده مختلف حاصل میشود؛ از کم به زياد و شامل همه نسبت های مابين؛ برای مثال وقتی شعاع تسمه در پولی محرک کم و در پولی خروجی زياد باشد، سرعت دوران پولی خروجی کاهش مي يابد که دنده پايينتری را ايجاد میکند و وقتی شعاع تسمه در پولی محرک زياد و در پولی خروجی کم باشد، سرعت دوران پولی خروجی افزايش می يابد و دنده بالاتری را ايجاد می کند. بنابراين در تئوری يک CVTبی نهايت دنده را شامل مي شود و میتواند در هر زمانی و با هر دور موتوری کار کند.
يکي از مهمترين پيشرفت ها، طراحی و توسعه تسمه های فلزی است. اين تسمه های انعطاف پذير عموما از ٩ يا ١٢ نوار فولادی که تکه های فلزی پاپيونی شکل بسيار مقاوم را کنار هم نگه می دارد، ساخته شده است. تسمه های فلزی سر نمیخورند و بسيار بادوامند که به CVT اجازه انتقال گشتاور بيشتری را مي دهند، در ضمن آرام تر از تسمه های لاستيکی نیز هستند.
مزايای استفاده از گيربكس CVT . . .
# كاهش مصرف سوخت به ميزان 20 درصد نسبت به گيربكس های اتوماتیك معمولی.
# كارآيی و عملكرد دينامیكی بهتر در قياس با گيربكسهای اتوماتيك معمولی؛ به دلیل انتقال روان قدرت موتور بدون گسستگی در روند حرکت خودرو.
# این نوع گیربکس همچنین میتواند باعث شتابگیری خودرو در بهترین حوزه عملکرد موتور از لحاظ توان خروجی شود که در این صورت بهترین ارقام شتابگیری با کمترین میزان مصرف سوخت میسر خواهد بود.