سال ۱۳۹۵ هم با تمام فراز و نشیبهایش به پایان رسید. سالی که اتفاقات ناگوار زیادی را به همراه داشت و کام بسیاری از هموطنانمان را تلخ نمود. بااینحال در این سال در صنعت خودروسازی ایران دو اتفاق نسبتاً قابلتوجه روی داد که آن معرفی دو خودروی جدید دنا پلاس و کوییک از بزرگترین خودروسازان داخلی یعنی ایرانخودرو و سایپا بود. خودروهایی که میتوان آنها را نهایت توانایی صنعت خودروسازی ایران با حدود نیمقرن سابقه دانست! ایرانخودرو و سایپا سعی کردهاند در این خودروهای جدید آنچه در توان دارند را ارائه کنند بهگونهای که برخی ویژگیها برای اولین بار در تاریخ خودروسازی ایران در این دو ماشین ارائه شدهاند.
ابتدا با دنا پلاس آغاز میکنیم. خودرویی که در اصل نسخۀ فیسلیفت و بهسازی شده از دنای معمولی است و عمده تغییرات در پروفیل جانبی آن انجام گرفته است؛ اما غیرازاین، برای اولین بار در تاریخ نیمقرنی صنعت خودروسازی ایران، دنا پلاس مجهز به سانروف و ایربگهای جانبی شده است. در سوی دیگر کوییک قرار دارد که آنهم در اصل نسخۀ هاچبک ساینا یا نسخۀ فیسلیفت شدۀ تیبا ۲ محسوب میشود که با اضافه کردن قطعاتی به بدنۀ آن، نمایی کراس مانند به خود گرفته است. سایپا هم در کوییک مانند ایرانخودرو اولینهایی را ارائه کرده است که عبارتاند از فرمان برقی (در نمونۀ اتوماتیک)، سیستم ورود بدون کلید و استارت دکمهای.
هرچند این ویژگیهای جدید و بهطورکلی خودروهای دنا پلاس و کوییک را میتوان حرکتهای مثبتی در صنعت خودروسازی ایران دانست اما وقتی با نگاهی ریزبینانهتر به بررسی ریشهها و اصل و نسب این دو ماشینِ بهاصطلاح جدیدِ ایرانی میپردازیم، هنوز هم به دو خودروی تاریخی و ماندگار در صنعت خودروسازی ایران یعنی پژو ۴۰۵ و کیا پراید میرسیم! خودروهایی که اکثر تغییرات و حرکات خودروسازی ایران به آنها بازمیگردد. پس بهتر است ابتدا مروری داشته باشیم بر روند تبدیل پژو ۴۰۵ به دنا پلاس و کیا پراید به کوییک.
در سال ۱۳۶۹ تولید پژو ۴۰۵ که آن زمان خودروی بروز و مدرنی بود توسط ایرانخودرو آغاز شد. سپس در سال ۱۳۷۹ اولین خودروی بهاصطلاح ملی ایران بنام سمند بر اساس پلتفرم ۴۰۵ ساخته شد. پسازاین در سال ۱۳86 سمند اولین فیسلیفت عمده خود را تجربه کرده و با نام سورن معرفی شد و بعدازآن بازهم با انجام فیسلیفت کلیتری بر روی سمند یا سورن، خودروی جدیدی بنام دنا متولد شد و حالا هم چندی است که فیسلیفت دنا با نام دنا پلاس رونمایی شده است.
حال بپردازیم به سایپا. این سازندۀ ایرانی نیز در ابتدای دهه ۷۰ شمسی ابتدا واردات و سپس تولید کیا پراید را آغاز نمود که ریشه آن به مزدا ۱۲۱ و فورد فستیوا بازمیگردد. سایپا نیز چند سال پس از ایرانخودرو در سال 1387 نخستین خودروی ملی خود را با نام تیبا و بر اساس پلتفرم پراید معرفی نمود. چندی بعد نسخهٔ هاچبک تیبا با نام تیبا ۲ معرفی شد و بعدازآن نیز تیبا فیسلیفتی کلی را تجربه کرده و با نام ساینا رونمایی گردید. حالا نیز با تلفیق ساینا و تیبا ۲، خودروی جدید کوییک شکل گرفته است.
بنابراین همانطور که گفته شد، مشخص است که ریشههای دنا پلاس و کوییک بهعنوان پرچمداران صنعت خودروسازی ایران همچنان به خودروهای منسوخشده و از رده خارج پژو ۴۰۵ و کیا پراید برمیگردد. به همین دلیل در این رابطه سؤالاتی مطرح میشود که چند مورد از آنها را در اینجا ذکر میکنیم. هرچند تلاشهای خودروسازان ایرانی در راستای حرکت مطابق رویهٔ جهانی و ارائه مواردی چون پیشرانه توربوشارژ، گیربکس اتوماتیک، ایربگهای جانبی، سانروف و سیستم KeyLess را میتوان قابلتحسین دانست اما این موارد که جزء بدیهیات صنعت خودروسازی دنیا هستند چقدر ارزش مانور دادن و تبلیغات دارند؟ بدتر از این، چرا باید برای چنین مواردی مبالغ گزافی از مصرفکننده ایرانی مطالبه کرد آنهم در خودروهایی که شجرهنامهٔ آنها به خودروهای ربع قرن پیش بازمیگردد؟
از طرف دیگر، مگر این پلتفرمهای کهنه چقدر ظرفیت فیسلیفت و بهسازی دارند که سازندگان داخلی دست از سر آنها برنمیدارند؟ در کجای دنیا بر اساس یک پلتفرم چندین و چند خودروی مختلف و فیسلیفتهای گوناگون هر بار با نامی جدید و قیمتی بالاتر ساخته و عرضه میشود؟ بهعنوانمثال در همین خودروهای موردبحث ما، آیا اضافه شدن سانروف و ایربگهای جانبی به همراه تغییراتی در پروفیل جانبی دنا پلاس ارزش شش میلیون تومان قیمت بیشتر نسبت به دنای معمولی را دارد؟ یا چرا باید با ایجاد تغییراتی ظاهری و اضافه نمودن چند آپشن ساده در کوییک که در کیفیت و طول عمر آنها نیز تردید وجود دارد حداقل هفت میلیون تومان قیمت بیشتری نسبت به تیبا ۲ را از مصرفکننده بینوای ایرانی مطالبه کرد؟ آیا توانایی صنعت خودروسازی ایران پس از نیمقرن سابقه صرفاً به ساخت خودروهایی چندتکه بر اساس پلتفرمهای قدیمی و اضافه نمودن چند آپشن خلاصه میشود؟ و چندین و چند سؤال دیگر که در اینجا مجال طرح آنها نیست.
بنابراین بهعنوان جمعبندی و نتیجهگیری این مطلب میتوان گفت تا زمانی که خودروسازان بزرگ داخلی یعنی ایرانخودرو و سایپا پلتفرمهای مدرنی را برای ساخت محصولات جدید خود بکار نگرفته و خودروهای ذاتاً مدرنی را با کیفیت و قیمت مناسب عرضه نکنند، این حرکات و معرفی خودروهایی چون دنا پلاس و کوییک ارزش چندانی ندارد. پس پیشنهاد ما به اهالی جاده مخصوص این است که خواهشاً در دورانی که تکنولوژی به سرعت نور در حال پیشرفت است، از این پلتفرمهای کهنه و از رده خارج دست کشیده و به پیوند عاطفی طولانی خود با پژو ۴۰۵ و کیا پراید پایان دهید. سپس نه استفاده از جدیدترین پلتفرمهای جهانی بلکه لااقل با استفاده از پلتفرمهای یک نسل قبل خودروسازان معتبر دنیا، محصولات جدیدی لایق شأن خریداران ایرانی را با کیفیت و قیمت مناسب عرضه کنید تا شاید از این سیل نارضایتیها و انتقادات مردم ایران علیه شما کاسته شود.