مینی بوس های تهران، قصه پر غصه ای دارند. در سال های نه چندان دور که هنوز از مترو، خطوط BRT و خودروهای ون خبری نبود. خطوط مینی بوس رانی در تهران برای پُر کردن فاصله عملکردی بین خطوط تاکسی رانی و اتوبوس رانی راه اندازی شدند اما حالا سالهاست که همان مینی بوس ها به وصله ناجور پایتخت بدل شده اند و در کمال تعجب نیز راهی برای حل مشکلشان پیدا نمی شود.
مینی بوس رانی در واقع زیر مجموعه از شرکت اتوبوس رانی تهران به حساب می آید اما تفاوت عملکردی بزرگی بین خطوط مینی بوس و اتوبوس وجود دارد که بیشتر به ساختار مالکیت مینی بوس های تهران مربوط می شود که اکثرا سال ها پیش به شکل خصوص خریداری شده اند.
بنابراین همانطور که در سال های اخیر مشکلات عدیده ای برای جایگزینی تاکسی های فرسوده پایتخت با نمونه های جدید وجود داشته است، مشکل مشابهی هم در خصوص مینی بوس ها وجود دارد، با این تفاوت که هزینه خرید یک مینی بوس نو به مراتب از تاکسی بیشتر است و همین اختلاف قیمت فاحش پروسه جایگزین این مینی بوس ها را مشکل تر از جایگزینی تاکسی کرده است.
این درحالیست که با توجه به شرایط کلی حمل و نقل عمومی، این روزها حتی استفاده از خودروهای ون نیز چندان مورد استقبال مسافران واقع نمی شود و مینی بوس ها به طور کلی جایگاه سابق خود را در آمد و شد شهری از دست داده اند.
بنابراین این با توجه به قیمت بالای مینی بوس های جدید و عدم استقبال مسافران از مینی بوس، این احتمال مطرح شده است که مینی بوس های تهران با تاکسی جایگزین شوند.
این درحالیست که طبیعتا درآمد تاکسی های معمولی با ظرفیت 4 مسافر قابل مقایسه با درآمد زایی مینی بوس ها نیست و ممکن است رانندگان مینی بوس تمایل چندانی به جایگزین یار سالخورده خود با تاکسی های اقساطی گران قیمت و کم درآمد نداشته باشند.
از سوی دیگر بنا بر آمار های موجود بیش از یکهزار دستگاه مینی بوس در سن فرسودگی در تهران در حال تردد هستند اما براساس طرح های فعلی زمان بندی جایگزینی 750 دستگاه از آن ها انجام شده است و با این حساب تکلیف بیش از 300 دستگاه دیگر مشخص نیست.
برخی از مینی بوس هایی که در حال حاضر در تهران تردد می کنند با جدایی از خطوط تعیین شده مینی بوس رانی به شکل مستقل به فعالیت مشغولند و نقش سرویس شرکت ها و مدارس را بر عهده گرفته اند و طبیعتا این دسته تمایل کمتری به مشارکت در طرح جایگزینی از خود نشان می دهند.
به خصوص آنکه با توجه به تولید بسیار محدود مینی بوس های مدرن و احتمال تحویل تاکسی، وضعیت شغل این افراد به کلی دچار چالش می شود.
در چنین شرایطی محتمل ترین گزینه تحویل ون های جدید چینی ساخت ایران خودرو دیزل و پارس خودرو به متقاضیان است، ون هایی که از نظر ظاهری با کپی برداری از تویوتا هایس شکل گرفته اند اما از مشخصات فنی متفاوت بهره می برند و با قیمتی در حدود 100 میلیون تومان به فروش می رسند.